Құрылыс және сәулет саласындағы будан атаулардың жасалу жолдары
Қаралымдар: 24 / PDF жүктеулері: 19
DOI:
https://doi.org/10.32523/2616-678X-2024-148-3-95-105Кілт сөздер:
құрылыс терминологиясы, сәулет, будан, кірме сөздер, лексикалық бірліктер, калька, қазақ тілі, сөзжасамАңдатпа
Басқа тілден ана тілге сөздердің енуі және кей жағдайда оларды кейбір жолмен аударып алу арқылы қабылдаушы тілдің сөздік құрамын толықтырып байытады. Кеңес үкіметі дәуірінде түркі тілдерінің, соның ішінде қазақ тілінің лексикасы орыс тілінен және орыс тілі арқылы басқа
шет тілдерден енген сөздермен толығып, оның қолданыс аумағы кеңіді. Белгілі бір тілдің сөздік тілдің ішкі мүмкіндіктерінің есесінен, бұрыннан бар сөздерден туынды сөздер жасаудың есесінен дамып байыса, сонымен қатар басқа тілдерден жаңа сөздердің енуі арқылы да толығып отырады.
Мақаланың негізгі мақсаты қазіргі қазақ тіліндегі құрылыс және сәулет саласындағы будан терминдердің жасалу жолдарын зерттеу, олардың тілдік сипатын анықтау, грамматикалық құрылысына талдау жасау және құрылыс саласында пайда болуының себептері мен заңдылықтарын анықтау. Зерттеудің міндеттеріне материалдарды іріктеу, дереккөздерді анықтау, кірме сөздердің қазақ тіліне ену уақыты, олардың семантикасы, сонымен қатар шет тіліндегі терминологиялық бірліктердің типологиясын құруды жатқызамыз. Зерттеу материалдары ретінде құрылыс саласындағы кәсіби мәтіндер, энциклопедия материалдары, коммерциялық каталогтар және терминологиялық сөздіктер мен
стандарттар негіз болды. Кірме сөздердің қазақ тіліне ену көздері анықталып, шет тілдік номинациялардың типологиясы ұсынылды. Мақалада лексикалық, морфемдік, синтаксистік және семантикалық
кірме сөздер ерекшеленген. Сонымен қоса аталған будан лексикалық бірліктердің кәсіби интернет коммуникациясында қызмет ету мысалдары келтірілген.
