Поэтикалық ішкорпус: просодикалық белгіленім
Қаралымдар: 50 / PDF жүктеулері: 60
Кілт сөздер:
поэтикалық ішкорпус, синтагма, просодикалық белгілеу, ауызша сөз, корпустық лингвистика, аннотациялау, метабелгіленімАңдатпа
Мақала қазақ тіліндегі поэтикалық мәтіндердің просодикалық белгіленуін сипаттауға арналған. Мәтіннің просодикалық белгіленуі синтагмаларға, синтагмаларды ритмикалық топтарға (бунақтарға) бөлуден және белгілі бір ережелерге сәйкес синтагмалардың интонациялық түрін анықтаудан тұрады. Синтагма интонациялық мазмұны бар фразаның бір бөлігі немесе жалпы фразаның өзі болып табылады. Синтагманың арасын белгілеу семантикалық мазмұн мен интонема түрінің берілуіне әсер етеді. Сондықтан мәтінді синтагмаларға бөлу кезінде оның мағынасына қарап, мазмұны жағынан дұрыс қабылдануын ескеру қажет. Сөйлеу үстінде синтагмалардың шекарасын белгілеу үшін пунктуациялық, фонетикалық талдауға негізделген синтагманы ажыратудың белгілі бір ережелері қолданылады. Сонымен, просодикалық талдау басқа түркі тілдеріндегідей қазақ тілінде де поэтикалық сөйлеудің буындық құрылымға негізделгенін, бір қатардағы буын санының тұрақты болуы ырғақ болуының қажетті шарты екенін көрсетті. Поэтикалық субкорпораның просодикалық таңбалануы просодикалық элементтердің ауызша сөйлеуде тыныс белгілерін білдіру құралы екенін көрсетеді.
