У.Шекспирдің 104-сонетінің қазақ тіліндегі аудармасына салыстырмалы талдау
Қаралымдар: 140 / PDF жүктеулері: 608
DOI:
https://doi.org/10.32523/2616-678X-2023-143-2-153-164Кілт сөздер:
Хамит Ерғалиев, Самуил Маршак, Эмма Болдуин, көркемдеу тәсілдері, сөз айшықтары, поэтикалық рух.Аңдатпа
Сонетті бір тілден екінші тілге аудару – аударманың ең қиын түрлерінің бірі болып
келеді. Сонеттің мән-мағынасын, сөз айшықтарын, ырғағы мен рифмасын ғана емес, сонымен
қатар, автордың ақындық рухын жеткізу үшін де аудармашы бар шеберлігін жұмсауы керек.
Сонеттерді басқа тілдерге аударудағы қиыншылықтар ағылшын тілінің өзіндік ерекшеліктерінде
жатыр. Ал, Уильям Шекспирдің сонеттерін тәржімалау барлық жағынан да қиын болып келеді.
Ағылшынның ұлы ақыны тілдің барлық стилистикалық қабаттарын қамтып, француз және неміс
тілдерінің сөздерін қолдана отырып, неологизмдерді белсенді түрде жасады. Ұсынылған мақалада
Хамит Ерғалиевтің қазақ тіліндегі және Самуил Маршактың орыс тіліндегі 104-сонетінің нұсқалары
зерделеніп қарастырылған. Зерттеуде 104-сонеттің үш нұсқасын да егжей-тегжейлі талдау үшін
салыстырмалы әдіс кеңінен қолданылды. Зерттеу нәтижелері бойынша үш нұсқаны салыстыру
кезінде олардың арасындағы ұқсастықтар көрсетілді және айырмашылықтар анықталды. Атап
айтқанда, теңеу, кейіптеу, метафора, әсірелеу және рифманың үш тілде қолданылуы мен қазақ
және орыс тілдеріне тәржімалануы жан-жақты зерттеліп, мақалада көрсетілді. Хамит Ерғалиевтің
Уильям Шекспирдің 104-сонетінің негізгі мәнін, поэтикалық рухын мүлде басқа тілде – түркі
тілінде, яғни қазақ тілінде шебер жеткізгені берілген мақалада кеңінен сипатталған. Мақаланың
нәтижелерін жоғары оқу орындарында филология және әдебиеттану білім беру бағдарламалары
бойынша оқитын студенттерге арналған дәрістерде, тәжірибелік сабақтарда көмекші ақпарат көзі
ретінде пайдалануға болады. Сонымен қатар, ұсынылған деректер студенттердің, магистранттар
мен докторанттардың ғылыми-зерттеу жұмыстарына пайдалы болуы мүмкін.
