Қазіргі тарихи фильмдердің тілдік интерпретациясы («Kейкі батыр» киносы негізінде)
Қаралымдар: 70 / PDF жүктеулері: 66
DOI:
https://doi.org/10.32523/2616-678X-2023-143-2-69-78Кілт сөздер:
кино тілі, көрермен қабылдауы, интерпретация, коммуникация, семиотика, посттеория, «Кейкі батыр»Аңдатпа
Фильмге қатысты көрермендердің белгілі бір көзқарастарын қалыптастыруға
ықпал ететін, арнайы кинематографиялық тәсілдерді білдіруге қатысты кең тараған «кино тілі»
ұғымының қисындылығы туралы мәселе көтеріледі. «Кино тілі» тіркесінің үш негізгі мағынасын
анықтап, олардың классикалық және қазіргі кино теориясының материалындарында қалыптасуын
қадағалау ұсынылады. Кино мен тіл арасындағы үйлесімді (лингвистикалық, семиотикалық) іздеуге
бағытталған негізгі кинотеориялық тәсілдер баяндалады, «Кейкі батыр» киносынан қазіргі қазақ
кино философиясының негізгі қағидаларынан мысал келтіріліп, оның теориялық негізділігі туралы
қорытынды жасалады.
Тілдік ұқсастықтардың арғы жағындағы кинотеориялық белгілердің мүмкін бағыттары
көрсетіледі. Киноның түбегейлі таңбалану функциясы жоқ техникалық тәсілдеріне назар
аудару ұсынылады; киноның аудиовизуалды өрісіне қатысты минималды кинематографиялық
элементтердің мысалы келтіріледі; әрі қарай талқылау үшін кино көру кезіндегі көрермендердің
көзқарасын интерпретациялық «түсінуден» сезімдік «соқтығысуға» өзгерту туралы тезис беріледі.
Теориялық жұмысты жалғастыру қажеттілігі баса айтылады, ол үшін тілдік ұқсастықтардан
және теорияшылар мен көрерменнің интерпретациялық позициясынан бас тарту киноның дербес
жағдайда өмір сүруі бағытында әңгіме қозғауға мүмкіндік беретіні айрықша көрсетіледі.
