Қазақ және ағылшын паромеологиясындағы «Мемлекет» концептісінің ерекшеліктері

Аңдатпа

Бұл мақалада қазақ паремиологиясындағы «мемлекет» концептісінің мазмұны, ерекшеліктері мен танымдық қырлары жан-жақты қарастырылады. Қазақтың мақал-мәтелдері тек қана көркем сөз үлгісі емес, сонымен бірге халықтың тарихи жады мен мәдени кодын сақтап жеткізуші, ұрпақаралық байланысты нығайтушы құрал болып табылады. Авторлар «мемлекет» ұғымының семантикалық өрісін талдап, оның орталық және перифериялық компоненттерін анықтады. Негізгі өзекке халық пен жер, тәуелсіздік пен егемендік, әділет пен заң, билік пен басқару, әскер мен қорғаныс сияқты элементтер енеді. Паремияларда мемлекет бейнесі елдің тұтастығын, қоғамдық тәртіпті, әділ басқаруды қамтамасыз ететін институт ретінде көрініс табады. Зерттеу барысында лингвомәдени және лингвокогнитивтік әдістер қолданылып, мемлекет туралы түсініктердің мәдени-рухани негіздері айқындалды. Мақал-мәтелдер мемлекеттің мәнін тәрбие құралы ретінде де ашады: халықты бірлікке, әділдікке, ел мен жерді қорғауға үндейді. Бұл зерттеудің ғылыми жаңалығы – мемлекет концептісінің ұлттық дүниетанымдағы орны мен мәнін когнитивтік деңгейде көрсетуінде. Практикалық маңызы – алынған нәтижелерді тілтану, мәдениеттану, этнолингвистика пәндерінде, сондай-ақ ұлттық тәрбие беруде қолдануға болады. Мақала қазақ қоғамының тарихи тәжірибесін айқындай отырып, дәстүрлі паремиялардың бүгінгі күнгі танымдық құндылығын дәлелдейді.