Иллокутивті әсер - көркем аударма сәйкестігінің өлшемі
Қаралымдар: 59 / PDF жүктеулері: 35
DOI:
https://doi.org/10.32523/2616-678X-2020-131-2-101-112Кілт сөздер:
көркем аударма, риторикалық қарым-қатынас, қарым-қатынас тиімділігі, аударманың түпнұсқалығы, иллокутивті ықпал, семиотикалық тәсіл, дискурстық тәсілАңдатпа
Мақала көркем аударманы риторикалық қарым-қатынас аспектісінде, көркем аударманың түпнұсқалығы қарым-қатынас тиімділігінің факторы ретінде зерттеуге
арналған. Көркем аударманың риторикалық моделінің негіздерін жасау мақсатында семиотикалық және дискурстық тәсілдер қолданылды. Мұндай тәсіл риторикалық қарым-қатынас субъектілерінің риторикалық санасын қалпына келтіруге ықпал етеді. Автордың оқырманға тигізетін иллокутивті әсерін талдау Р. Бернстің балладасы мен В. Жуковскийдің, Э.
Багрицкийдің және С. Маршактың аудармаларымен салыстыру арқылы жүзеге асырылды.
Ұлттық және әдеби сәйкестіліктің негізі ретінде аудармалардағы иллокутивті әсердегі айырмашылықтар Өзгені қатарға түзу және Өзгенің өзіміздікіне айналдыру тәсілдерімен түсіндіріледі. Қарым-қатынас субъектілерінің риторикалық санасындағы айырмашылықтардың
себебі аудармалардың анықтамалық, шығармашылық және рецептивті құзыреттіліктерінің
арақатынасымен негізделеді. Мәтіннің көрсетілген құзыреттіліктері мен оқырманға иллокутивті әсер ету әдістері, аударма адресатының портреті мен мәтіннің жанрлық құрылымы
арасындағы байланыс дәлелденді.
