Көркем мәтінді интерпретациялау процесінде стилистикалық бірліктердің фреймдік талдауын қолдану
Қаралымдар: 71 / PDF жүктеулері: 81
DOI:
https://doi.org/10.32523/2616-678X-2020-133-4-114-122Кілт сөздер:
дәстүрлі стилистикалық талдау, түсіну, когнитивті көзқарас, білім құрылымдары, фрейм, фреймдік талдауАңдатпа
Мақаланың негізгі мақсаты – көркем мәтіндерді интерпретациялау процесінде стилистикалық тәсілдерді талдауда когнитивті әдістерді қолдану дәстүрлі әдістерге қарағанда ең тиімді әдіс екенін
анықтау. Стилистикалық тәсілдердің бүгінгі күнге дейін дәстүрлі тәсілмен сәйкес зерттелуі, олардың
барлық функциялары мен аспектілерін толық қамтылмауына акеліп соқты. Мәтінді түсіну үдерістері
тілдік бірліктердің тек жалпылама құрылымдарын зерттеумен шектеліп қана қоймай, когнитивтік
операциялардың көмегімен білім құрылымдарын терең жандандыруды талап етеді. Мақалада көркем
мәтіндердегі метафораларға компоненттік әдіс, контекстуалды талдау және когнитивтік фрейм әдісімен
қоса талдау жасалынған бірқатар мысалдары келтірілген. Фреймдік талдау әдеби шығарманың тұтас
концептуалды мағынасын едәуір кеңейтетін және авторлық ойды неғұрлым дәл ашатын стилистикалық
тәсілдерде салынған білім құрылымын анықтайды. Мұндай тәсіл стилистикалық бірліктердің семантикасына терең енуіне және олардың тұжырымдамалық мәндерін кеңінен ашуға мүмкіндік береді. Демек,
мәтінді интерпретациялау удерісінде когнитивті іс-әрекеттерді қолдану арқылы мәтінді жоғары деңгейде түсінуге қол жеткізуге болады.
