Қазақ халқының салт-дәстүріндегі ұлттық код

Аңдатпа

Мақалада салт-дәстүрлердегі ұлттық код мәселесі мен олардың тілдік көрінісі лингвомәдени аспектіде қарастырылады. Кез келген халықтың таным түсінігі, болмысы, салты мен дәстүрі, этнос дүниетанымындағы мәдени құндылықтардың мәні тіл арқылы көрініс тауып жатады. Қазақ халқының мәдени, тарихи ақпараттарын бойына жинақтаған салт-дәстүрлер – ұлттық код ретіндегі халықтың рухани құндылықтарының бірі. Салт-дәстүр – қазақ халқының генетикалық коды. Ғасырлар бойы қалыптасқан салт-дәстүрлер әрбір ұлттың болмысын айқындап, мәдениетінің негізін құрайды. Әрбір ұлттың шынайы бейнесі мен оның болмыс-бітімі сол ұлттың тілі негізінде ұрпақ жадында сақталады. Олай болса, лингвомәдениеттің негізгі ұғымдарының бірі – лингвомәдени кодты ұлттық кодты тануға, этнос жайлы ақпараттарды оқуға мүмкіндік беретін негізгі құрал деп қарастырамыз. Тіл білімінде антропоөзектік ғылыми парадигма адам, тіл және мәдениеттің өзара байланысын зерделей келе, тілді халықтың жылдар бойы жинақтаған тәжірибесімен, ғасырлық тарихымен, таным әлемімен, мәдениеті мен салт-дәстүрімен байланыстыра қарастырады. Әлемнің тілдік бейнесін тануда лингвомәдени таным және ұлттық код мәселелерін зерттеу, белгілі бір халықтың мәдени болмыс-бітімін, табиғатын тіл деректері арқылы тану – тіл білімінің өзекті мәселелерінің бірі. Сол себепті де қазақ халқының ұлттық құндылықтарын бойына жинаған салт-дәстүрлерді ұлттық мәдени код ретінде тану – мақаланың басты мақсаты. Мақалада қазақ халқының салт-дәстүрлер жүйесіндегі тілдік бірліктердің этномәдени, танымдық мазмұны сараланып, ақпарат таңбаларының жиынтығы ретінде талданды.