Өсімдік атауларының этномәдени семантикасы
Қаралымдар: 87 / PDF жүктеулері: 76
DOI:
https://doi.org/10.32523/2616-678X-2024-147-2-149-157Кілт сөздер:
өсімдік әлемі, дәрілік өсімдік, этнолингвистика, этномәдени ақпарат, мәдени-семантикалық мағына.Аңдатпа
Мақала өсімдік атауларын мәдени-семантикалық бағытта зерттеуге арналады. Зерттеу барысында белгілі болғандай өсімдік атаулары тілдік құрамның көне қабатын сақтай отырып, халықтың тарихи қалыптасуымен, өткенімен, менталитетімен тығыз байланысты екендігі айқындалды. Сондықтан бұл мақалада өсімдікке байланысты көптеген сөздер мен ұғымдардың құрамындағы көне лексемалар тілдің ұғымдық негізін құрайтын жүйе ретінде жан-жақты зерттелді. Өсімдік атауларының ғылыми онтологиялық мазмұнын тілдік-концептуалдық негізде жан-жақты терең зерттеумен қатар, ұлттық сананың халық тілімен өзара әрекеттестікте дамитынына назар аударылды. Этностың дүниетанымы фитонимдік лексика арқылы айқын көрініс тауып, ұлттық сананың қалыптасуына қалай ықпал ететініне теориялық талдау жасалды. Өсімдік атауларының құрамында мәдени-танымдық ақпараты бар этномәдени бірліктер жинақталып, олардың мәдени семантикалары ашылды; энциклопедиялық сипаттағы репрезентативті лингвомәдени ақпарат берілді. Өсімдік атауларының мазмұнында дәйектелген тілдік және мәдени кодтар ашылып, қазақ мәдениетіне етене еніп, халқымыздың өткен тарихынан хабар беретін фитонимдер зерттелді. Өсімдік атауларының мәдени-семантикалық және концептілік құрылымы айқындалып, мәдени мағыналары жан-жақты талданды.