Ұлттық тілдік ұстанымдар бала тәрбиесі негізі ретінде
Қаралымдар: 14 / PDF жүктеулері: 33
Кілт сөздер:
тілдік сана, ұлттық сана, тілдік ұстаным, тілдік мінез-құлық, қазақ әдебиеті, көркем образ, ата-ана сипаты, құндылық, дәстүрлі тәрбиеАңдатпа
Мақалада қазақ әдебиетіндегі көркем образдар негізінде ұлттық тілдік
сананы қалыптастыру мәселесі қарастырылады. Зерттеудің мақсаты- көркем
шығармаларда ұстанымдар түрінде көрсетілген тілдік бірліктерді лингвомәдени
тұрғыдан талдау. Мақала авторлары дұрыс қойылған тілдік ұстанымдар тәрбиелік
мақсатта жүйелі қолданылған жағдайда, жас ұрпақтың өзіндік тілдік санасын
салауатты және сауатты қалыптастыруға ықпал етеді деп болжайды. Қазіргі
заманғы бұқаралық ақпарат құралдарындағы толассыз ақпараттар балалар мен
жастардың мінез-құлқындағы жағымсыз әлеуметтік өзгерістердің өсу тенденциясы,
отбасылық қатынастардың жағымсыз тәжірибесі, экономикалық, саяси, әлеуметтік
мәселелерден туындаған қоғамдағы алаңдаушылық, стресс және негатив деңгейінің
жоғарылауын көрсетті.
Көп жағдайда бұл тенденция балалардың тілдік санасының дұрыс қалыптаспауымен,
мейірім, эмпатия, отбасы, достық, махаббат, патриотизм сияқты шынайы
адами құндылықтар мәнінің бұрмалануымен байланысты. Осы ретте рухани
құндылықтарды беретін тілдік материалдарды бағамдау нәтижесінде өскелең
ұрпақ арасында ұлттық сананы қалыптастыру жұмыстарын жүйелі түрде жүргізу
қажеттігі маңызды мәселеге айналып отыр. Қазақ фольклоры шығармаларын, сондайақ қазақстандық классик жазушылардың көркем шығармаларын лингвистикалық және
лингвомәдени талдау негізінде авторлар балалар санасының оң қалыптасуына әсер етуі
мүмкін тілдік формалар, тілдік ұстанымдарды анықтап, жүйелеуді ұсынады, бұл өз
кезегінде ақыл-ой және рухани жағынан сауатты тұлғаның қалыптасуына әкеледі.
Мақалада Б.Момышұлының «Ұшқан ұя» әңгімесіндегі тілдік бірліктер қарастырылды,
біздің ойымызша осы повестегі «әке-ана-бала» фреймінде позитивті тілдік сананың,
тілдік мінез-құлықтың өзегі қаланған
