Қазақ тілінің паремиологиялық қорындағы «жалғыздық» концептісінің когнитивтік моделі

Аңдатпа

Ғылыми мақалада қазақ тілінің паремиологиялық қорындағы «жалғыздық» концептілік өрісі туралы жан-жақты ақпарат беріліп, оның когнитивтік моделі нақты мысалдармен талданады. Авторлар адам және ақиқат шындыққа қатысты ақпараттар легін жинақтаушы «Жалғыздық» концептісіне паремиялар арқылы талдау жасайды. Концептілер жүйесі ұлт мәдениетін зерттеуге жол ашатын элемент ретінде қарастырылады. Қазақ халқының паремиологиялық қордағы ғаламның тілдік бейнесін «жалғыздық» концептісі арқылы тану жолдары талданды. Ғылыми мақаланың мақсаты – «жалғыздық» концептісінің паремияларда қолданылуын зерттеу және іріктелген ұғым-түсініктердің концептуалдық мазмұнын когнитивтік аспектіде анықтау. Осы мақсатқа жету үшін концепт, концептілік өріс, ғаламның тілдік бейнесі ұғымдарына беріліп жүрген ғылыми анықтамаларға тоқталып, солардың негізінде концептіге авторлар тарапынан өзіндік жеке анықтама берілді. «Жалғыздық» концептісінің паремиялардағы көрінісі нақты тілдік деректер арқылы айқындалды. «Жалғыздық» концептісінің танымдық және лингвомәдени сипатын анықтайтын когнитивтік модельдеріне талдау жасалды. «Жалғыздық» концептісін анықтайтын тілдік деректер концептуалдық-семантикалық, лингвомәдениеттанымдық талдау әдістері арқылы зерттелді. Қазақ тіліндегі концептілер әлемін жан-жақты терең білудің практикалық маңызы зор. Соның ішінде «жалғыздық» концептісі мен одан туындаған мақал-мәтелдердің табиғатын зерттеудің нәтижесі қазақ тілі лексикологиясы, когнитивтік тіл білімі, лингвомәдениеттану т.б. салаларын оқытуға қажетті құнды материал болып саналады.