Транспозицияланған құрылымдардың контекстік-модалдік қызметі
Қаралымдар: 66 / PDF жүктеулері: 63
DOI:
https://doi.org/10.32523/2616-678X-2020-132-3-98-103Кілт сөздер:
модалділік заңдылығы, транспозицияланған бірліктер, мәтін, семантикалық кеңістік, контекстік синонимдер, контекстік антонимдерАңдатпа
Кез келген грамматикалық құбылыстың екінші бір заңдылыққа әсер ете отырып
дамитыны белгілі. Сондықтан тілдік заңдылықтарды жалаң сипаттамай, ішкі байланыста
қарастыру орынды. Мақалада модалділік санаты мен транспозиция құбылысы бірлікте талданып,
екі грамматикалық заңдылықтың теориялық мәселелері сипатталды. Модалді мәнді түрлендіре
жеткізуге тірек болатын транспозицияланған бірліктердің мәтін аясында қалыптасатыны, сөйлеу
тілінің қажеттілігін өтей отырып, сөйлеу әрекетінде өңделетіні, мағыналық жақтан кеңейіп,
жаңаратыны дәлелденді. Сондай-ақ, транспозицияланған сөздердің мәтіндегі семантикалық
кеңістік әсерінен және тілдік бірліктердің прагматикалық қажеттілігінен туындайтын көп
функциялы қызметі сараланды. Талданған мақала аясында тілдік деректерге сүйене отырып,
транспозицияланған бірліктердің белгілі бір мәтін аясындағы мағынасын өзектендіруге
семантикалық кеңістіктегі контекстік синонимдердің, контекстік антонимдердің, синтаксистік
тіркестердің және бейлингвистикалық амалдардың ықпалы болатыны айқындалды.
