Қазақ тойының түрлері мен қызметіне этносемантикалық талдау
Қаралымдар: 65 / PDF жүктеулері: 303
DOI:
https://doi.org/10.32523/2616-678X-2021-135-2-32-39Кілт сөздер:
гедоникалық құндылықтар, амбивалентті бағалауыштық, этикалық норма, фрейм-сценарий, этикеттік стереотиптер, әсіре тойшылдық мінез, паремиологизмдер, биоәлеуметтік организм, эстетикалық таным, этномәдени қоғамдастықАңдатпа
Той жасаудың шығутөркіні құрбандық шалып, ата-баба аруағынан қолдау
сұрау, сол арқылы аруақтардың, тылсым күштердің зиянды әрекеттерінен сақтану
қажеттігі жөніндегі байырғы ұғым-түсініктерге байланысты. Қазақ тұрмысында шілдехана, бесік той, сүндет той, тәрізді басты орын алатын тойлар мен қыз ұзатуға,
үйлендіруге қатысты маңызды тойлар, сондай-ақ сабан той, қымызмұрындық, бие
ағыту, күйек алу, қырман қандау, шашыратқы беру сияқты іс-шаралар да қауым болып, ұжымдасып атқаратын шаруашылық циклына қатысты үлкенді-кішілі іс-шараларға жатады. Көбінесе жаз жайлауда өткізілетін тойға алдын-ала хабаршы жіберіліп,
әнші-күйші, ақындар, балуандар шақырылады, бәйге жарияланады, көкпар тартылады,
қыз қуу, теңге ілу (күміс алу), жамбы ату, жорға салу тәрізді ойындар, бәсекежарыстар
ұйымдастырылады. Мақалада байырғы уақытта өткізілетін тойлар мен қазіргі кездегі
тойлардың мәдени-әлеуметтік ерекшеліктеріне этносемантикалық талдау жасалады
