Аударманың жалған (өтірік) достары тілдік ассиметрия диалексема түрінде табылу себептері

Аңдатпа

Мақалада тілдік асимметрия құбылысы қарастырылады, ол аударма
тілінің бірліктері мен фонетикалық ұқсастығына байланысты, тілдік бірліктерінің қате
аудармасын меңзейді. Мақала авторлары ғалымдар жасаған бірнеше типологияны талдауда
ұқсастық пен ұқсастық мәселесіне назар аударады. Ғалымдар ұсынған мына
классификацияға жүгінеді: ресми кедергілер – жалпысөздік мағынасы жоқ сөздер;
тіларалық паронимдер – формасы мен мағынасы бойынша ерекшеленетін, бірақ жиі
анықталатын сөздер; тіларалық синонимдер және функционалды кедергілер. Мазмұн
жоспары тұрғысынан тіларалық синонимдердің келесі ерекшеліктерін ажыратуға болады:
бір мәндердегі сәйкестік және басқа тілдегі сәйкессіздік; бір тілдегі жалпы мағына,
екіншісіндегі түрлік өзгешеліктер; шындықты берумен байланысты айырмашылықтар;
стилистикалық сипаттамалардың айырмашылықтары; лексикалық үйлесімділіктегі
өзгешеліктер. Өзге тілде берілу тұрғысынан кейбір синонимдерде теңсіздік, ал
басқаларында ұғымдар көлемінің эквиваленттілігі байқалады. Соңғы топ - әртүрлі
мағыналары бар, бірақ бір семантикалық өріске жататын сөздер. Бұл функционалды
кедергілер келесі логикалық-семантикалық байланыстарды нақты көрсетеді: себеп-салдар,
мөлшері, функционалдық ортақтығы, жасалу үдерісінің белгісі және т. б.