Әлібек Асқаровтың прозасындағы жеке тұлғаның көркемдік тұжырымдамасы
Қаралымдар: 138 / PDF жүктеулері: 85
DOI:
https://doi.org/10.32523/2616-678X-2025-151-2-179-192Кілт сөздер:
А. Асқаров, тұлға тұжырымдамасы, басты кейіпкерлер, типология, тұлғаның дүниетанымы, құндылықтар жүйесі, қазақ романистикасы.Аңдатпа
Мақалада қазақ және әлемдік романистика контекстінде А.Асқаровтың шығармашылығындағы жеке тұлғаның тұжырымдамасын көрсету тәсілдері қарастырылады. «Жеке адам тұжырымдамасы» ұғымы гуманитарлық ғылымдар теориясындағы басты ұғымдардың бірі болып табылады. Адамның жеке санатын талдауға арналған сыни әдебиетке шолу жасалды, олардың негізділігі мен заңдылығы көрсетілді. Тұлға тұжырымдамасының проблемасы отандық және әлемдік әдебиет теориясында талқыланатын мәселелердің бірі ретінде айқындалады, бұл авторларға сыншы-әдебиеттанушылардың ұстанымын ұсынуға мүмкіндік береді. Мақаланың негізгі мақсаты А.Асқаровтың прозасындағы тұлғаның көркемдік тұжырымдамасы проблемасын талдау болып табылады. Жазушының әңгімелері мен романдарын түпмәтінді талдау кейіпкерлердің рухани әлемінің ерекшеліктерін және олардың дүниетанымындағы доминанттарды анықтауға мүмкіндік береді. «Жеке тұлғаның көркемдік тұжырымдамасы» ұғымын құрайтын құбылыстардың әдеби кешенін негізге ала отырып, жазушының прозасында тұлға типологиясын қарауға әрекет жасалды. Нәтижесінде, жазушы өз уақытын қоғам дамуының бір кезеңі ретінде сезініп, өз елінің, өз халқының тарихын талдап, адам туралы, оның тарихтағы орны туралы терең қорытындылар шығарады. Осы бап әдебиет пен поэзия теориясының дамуына белгілі бір үлес қосады.
Әдебиеттер тізімі
Khrapchenko M.B. Khudozhestvennoe tvorchestvo. Deistvitelnost. Chelovek. — M.: Sovetskii pisatel, 1978. — 331 с.
Rubtsov V.V., Zaretskii V.K., Maidanskii A.D. Sto let razvitiya kulturno-istoricheskoi psikhologii: vekhi i napravleniya // Kulturno-istoricheskaya psikhologiya. 2024. — Т. 20, № 3. — С. 5–11. DOI: 10.17759/chp.2024200301. [Electron.resurs]. — URL: https://psyjournals.ru/journals/chp/archive/2024_n3/Rubtsov_et_al (data obrashcheniya: 20.04.2025).
Rogers C. A Therapist's View on Psychotherapy [Electron.resurs]. — URL: https://psylib.org.ua/books/roger01/index.htm (data obrashcheniya: 20.04.2025).
Burns R.B. Self-Concept Development and Education. — Holt, Rinehart & Winston [Electron.resurs]. — URL: http://www.nsu.ru/psych/bits/burns0.htm (data obrashcheniya: 20.04.2025).
Urmanov A.V. Khudozhestvennoe mirozdanie Aleksandra Solzhenitsyna. — M.: Russkii put, 2014. — 58 с.
Kolobaeva L.A. Kontseptsiya lichnosti v russkoi literature rubezha XIX–XX vv. — M.: Izd-vo MGU, 1990. — С. 35–36.
Tamarchenko N.D. Teoriya khudozhestvennogo diskursa. Teoreticheskaya poetika. — M.: Izdatelskii tsentr «Akademiya», 2004. — 173 с.
Kolesnikov F.Yu. Istoriya izucheniya khudozhestvennoi kontseptsii lichnosti v russkom i frantsuzskom literaturovedenii [Electron.resurs]. — URL: https://cyberleninka.ru/article/n/istoriya-izucheniya-hu (data obrashcheniya: 20.04.2025).
Tolegul G. V kogorte klassikov // Kazakhstanskaya pravda, 2021. [Electron.resurs]. — URL: https://apgazeta.kz/2021/01/25/v-kogorte-klassikov/ (data obrashcheniya: 04.04.2025).
Kirabaev S. Osobyy mir Alibeka Askarova [Электрон. ресурс]. — URL: https://kazpravda.kz/n/osobyy-mir-alibeka-askarova/ (data obrashcheniya: 12.04.2025).
Belinskii V.G. Sochineniya Aleksandra Pushkina. Statya pyataya [Electron.resurs]. — URL: http://dugward.ru/library/pushkin/belinskiy_soch_pushk.html (data obrashcheniya: 19.04.2025).
Tamarchenko N.D. Teoriya literatury: Uchebnoe posobie. — M.: Obrazovatelno-izdatelskii tsentr «Akademiya», 2004. — 252 с.
Bakhtin M.M. Problemy tvorchestva Dostoevskogo. — L.: Priboi, 1929.
Askarov A. Ston dikoi doliny [Electron.resurs]. — 2018. — URL: https://1-ston-dikoj-doliny-roman.pdf (data obrashcheniya: 10.04.2025).
Kodar A. Vykhod v otkrytyi kosmos // Tamyr. — 2003. — № 2(10). — С. 6–10.
Askarbekkyzy Zh. The mysterious world of the writer // Aykyn, 2018. [Electron.resurs]. — URL: http://a-askar.kz/syn/137-zhanat-skerbekyzy.html (data obrashcheniya: 10.04.2025).
