Нұрлан Мәукенұлы лирикасындағы ұлттық идея
Қаралымдар: 29 / PDF жүктеулері: 1
DOI:
https://doi.org/10.32523/2616-678X-2025-150-1-186-201Кілт сөздер:
Ұлттық идея, ұлттық бірегейлік, азаматтық лирика, поэзия, идеялық-эстетикалық қуат, Нұрлан Мәукенұлы.Аңдатпа
Мақалада ұлттық идея ұғымының философиялық-әлеуметтік мәні, оның 1980-1990 ж.ж. қазақ поэзиясы мен Нұрлан Мәукенұлының лирикасында бейнеленуі сөз болады. Автордың пікірінше, сөз өнері – ұлттық идеяны көркемдік-эстетикалық тұрғыдан игеріп, ұлттық сана-сезімді оятатын қоғамдық сананың ерекше формасы. Осыған орай мақала ұлттық идеяның сөз өнеріндегі көріністерін Н. Мәукенұлы мен Т.Медетбек, Т.Әбдікәкімов, Е.Раушанов сынды замандас ақындар поэзиясының мысалында талдауды мақсат еткен. Зерттеу барысында аталған ақындардың ұлттық идеяны оқырман жүрегіне жеткізу мен ұлттық сананы оятудағы суреткерлік шеберліктері көрсетіледі. Н.Мәукенұлының өткен мен бүгінгінің өзекті мәселелері жайлы философиялық пайымдауларымен қатар, қазақстандық қоғам қайшылықтарын танытудағы ақындық қуатына баға береді. Автор Нұрлан ақынның Асан қайғы, Қазтуған, Шалкиіз, Доспамбет, Бұқар, Ақтамберді, Махамбеттің жыр-мұраларында өрілген елдік, ерлік рухын, көркемдік дәстүрлерін тірілткенін нақты мысалдармен дәлелдейді. Сондай-ақ, суреткердің отарлық пен кеңестік тоталитарлық жүйенің ұлттық сана мен болмыс-бітімге тигізген зардаптары мен постколониялық қоғам қайшылықтарының сырын эстетикалық тұрғыдан игеру ерекшеліктеріне әдеби талдаулар жасайды. Зерттеу нәтижесінде Н.Мәукенұлының ұлттық сана-сезімнің тереңінде жатқан ұлттық идеяны тірілтіп, толғай білген нағыз ұлт ақыны екені дәлелденген.
