Шәкәрім өлеңдеріндегі кейіпкерлердің түпбейнесі
Қаралымдар: 22 / PDF жүктеулері: 44
DOI:
https://doi.org/10.32523/2616-678X-2024-148-3-160-169Кілт сөздер:
Шаһкерім қажы, Альфред Гвинн Вандербильт І, Хишам ибн Әбд әл-Мәлік, Ан Лушан көтерілісі, Америка, Омейяд халифаты, Шөліркеу күні, Тан империясы.Аңдатпа
2023 жылғы 11 шілдеде қазақтың дарынды ақыны, жазушысы, композиторы, философ-ойшылы, ғалым-тарихшы Шаһкерім
Құдайбердіұлының туғанына 165 жыл толды. Шаһкерім Құдайбердіұлы ақталғаннан бері оның шығармашылығы мен қызметін зерделеу бағытында елеулі жұмыстар атқарылғаны сөзсіз. Отандық ғалымдар
орасан зор мәтіндік жұмыстар жүргізілгенімен, тоқталып, ерекше назар
аударуға тұрарлық жайттар бар.
Бұл мақалада автор алғаш рет Шаһкерім шығармаларына талдау жасады. Зерттеу нәтижесінде ақынның шығармашылығында орын алған үш тарихи кейіпкерді анықтауға мүмкіндік туды. Ақын олардың есімдерін сол кездегі қазақ емлесінде қолданған: ХІХ ғасырдың аяғы мен ХХ ғасырдың басындағы ауқатты қазақтардың меценаттық қызметінің
прототипі ретінде әрекет ететін англо-саксондық ержүрек джентельмен
Альфред Гвинн Вандербильт І автордың шығармаларында Уолдер Белдет
деген атпен белгілі. Хишам ибн Әбд әл-Мәлік атты омейядтық халиф Шаһкерімде «Ашам патса» деген атпен танымал, шығарма желісінде патшаға сөз додасында лайықты қарсылық көрсетіп, жеңіске жеткен
бақташы сипатталады. Күллі Тан империясын дүр сілкіндірген көшпенді
дипломат Ан Лушанды ақын Пан-Жи-Зан хан деп атаған. Шаһкерімнің шығармаларында әлі де анықтауды қажет ететін бірқатар тұлғалар бар. Ақынның өз зерттеулерінде қолданған басқа дереккөздерді зерттеу арқылы осы мақсатқа қол жеткізуге болады.
