Қазақстан және Ресей әдебиетшілері, суретшілері шығармашылығында «жол/сапар» сарынының түсіндірілуі
Қаралымдар: 58 / PDF жүктеулері: 52
DOI:
https://doi.org/10.32523/2616-678X-2020-132-3-104-122Кілт сөздер:
дүниені қабылдау, адам, кеңістік, уақыт, қозғалыс, статика, көркем мәтін, бейнелеу өнері, өмір пәлсапасыАңдатпа
Мақалада жол/сапар лексемалары көркемөнер мәтінінің компоненттері, орыс және
қазақ халықтары әлемінің кеңістіктік үлгісінің құраушылары ретінде қарастырылады. Зерттеудің
жүйелі, тарихи-салыстырмалы өнертану әдістері негізінде көркем проза, өлең-жыр, кескіндеме
шығармаларының мазмұнын ашып, тарихи ақиқатқа, суретшілер мен әдебиетшілердің мен стиліне
байланысты оның көптеген талдауларын атап өтеді. Зерттеуде Қазақстан және Ресей жазушылары мен ақындарының көркем прозасындағы жол/сапар сарыны ежелден келе жатқан тіршілік мәселелері туралы пәлсапалық ойлардан жалған болмыс кеңістігіндегі сапардың мифологиялық ұғымына
дейін өзгергенін пайымдайды. Орыстың суретшілері жол/сапар сарынын өмірді көру тәсілі, бақыт
туралы арман, өмірлік жолды таңдау ретінде пейзаж, сюжетті-тақырыптық, жанрлы суреттерде бейнелеген. Қазақ кескіндемешілері жол/сапар сарынын шынайы, пәлсапалық-символикалық бағыттардағы көшпелі салт заманы мен кеңістігінің үйлесімділігіне енгізген. Сапар тақырыбы әлемнің
түрлі мәдениетін біріктіреді