Тарихи жырлардың тілдік ерекшеліктері
Қаралымдар: 63 / PDF жүктеулері: 36
DOI:
https://doi.org/10.32523/2616-678X-2020-131-2-135-142Кілт сөздер:
тарихи жыр, кірме сөздер, диалектизм, говор, архаизм, дыбыс алмасулар, ауызекі тілі сөйлеу элементтеріАңдатпа
Қазақ халық ауыз әдебиетінің ең көлемді жанрларының бірі – эпоста кірме
сөздер, көнерген сөздер мен түрлі тілдік элементтер жиі қолданылады. Олар белгілі бір
дәуірдің тұрмыс-тіршілігін, сол кездегі дүниетанымды, ой-сананы, ұлттық болмысымызды дәл таныта алады. Мақалада тарихи жырлардың кейбір нұсқаларында, соның ішінде,
«Барақ батыр, Абылай», «Базар батыр», «Мырзаш батыр», «Тобағұл батыр» жырларында
көптеп кездесетін араб, парсы, орыс тілдері сөздерінің қолдану сипатына ғылыми тұрғыда
талдау жасалып, нақты мысалдар негізінде дәлелденеді. Жырлардағы оқырман қауым үшін
мағынасы түсініксіздеу араб, парсы тілдерінен енген кірме сөздерге немесе диалектизм,
говор, архаизм, тіпті, дыбыс алмасулар мен ауызекі сөйлеу тілі элементтеріне түсіндірме
беріліп, олардың мағыналық, этимологиялық даму ерекшеліктері, қолданылу мақсаты айқындалады